آموزش معماری

چیستی دکترای معماری (06)

در سرفصل آموزش دوره دکتری (شورایعالی برنامه ریزی) در خصوص هدف آموزشی آمده است ؛
« هدف این دوره تربیت فارغ التحصیلانی است که جمع صفات انسانهای معلم ، محقق و اندیشمند در رشته معماری می باشد.چنین انسانهای جامعی در هر مسئولیتی قابلیت پویا کردن محیط اطراف خود را داشته ولی عمدتاً برای تدریس در دانشکده های معماری آمادگی لازم را دارا خواهند بود .»
و در شماره 3 مجله هنرهای زیبا «دکتر علیرضا عینی فر» در این خصوص می گویند ؛
«......... به این ترتیب مقصد بنیادین تحصیل در دوره دکتری معماری ، تربیت افرادی است که با کوشش مشترک ، به تحقیق و ساخت نظریه ها بپردازند و نتایج تحقیق را منتشر کرده و در تجربه عملی معماری به آزمایش بگذارند . همچنین این پژوهشگران از تجربه های عملی خود و دیگران می آموزند و این آموخته ها را در تحقیقات بعدی بکار می گیرند .
واقعیت این است که در دوره های دکتری معماری ، خلاقیت در امر تحقیق مورد نیاز است نه مهارت در طراحی . این البته آرمانی است که هر دو ویژگی در یک نفر جمع باشد و احتمال آن ضعیف است .»

آموزش معماری

امروز آموزش معماری را در ایران چگونه می بینید ؟
- آموزش معماری امروز چندان پیشرفته نیست و نقص بسیاری دارد.سیستم آموزشی موثر و درست آن است که هر دانشجویی بتواند به بهترین نحو از آن بهره بگیرد و خود را بازیابد.این کار آزادی عمل زیادی لازم دارد و بالطبع حس احترام و تعامل با دیگران را می طلبد . کمیّت دانشجویان هم باید با توجه به منابع انسانی ، یعنی استاد کنترل شود .از طرفی در آموزش طراحی ، باید نقد را هم آموزش داد. امروزه همه مدارس دنیا این مسئله را در آموزش مدنظر قرار می دهند که معماری بدون فلسفه و دید تحلیلی و انتقادی رشد نمی کند و نمی توان آموزش را صرفاً به ساخت محدود کرد .
- الگوهای هنری انتزاعی علیرغم فریفتگی های شکلی و کالبدی ، اغلب حقیقت معرفتی – فرهنگی ندارد . باید از دید هنری در جهت توسعه زندگی مردم و بالا بردن امکانات آنها استفاده کرد .هنر می تواند لطافت بیشتری به زندگی ببخشد ولی نمی تواند جایگزین اصل زندگی و نیازهای اولیه باشد .
- لازم می دانم براین مسئله تاکید ورزم که وجود سلسله مراتب در بدست آوردن درجه استادی از مواردی است که حتماً می بایست در آموزش معماری به آن توجه کرد . دادن کلاس به استاد ، بدون پیش زمینه و سابقه تدریس و یا سابقه در بعد معرفتی آن جایز نیست .باید یک شعله نورانی و عشق و علاقه به وطن و فرزندان این مملکت در دل کسی که می خواهد در کلاس تدریس کند وجود داشته باشد. استاد دانشگاه نمی تواند مانند کارشناس ثبت رفتار کند . باید انگیزه اجتماعی قوی در وجودش باشد و بهترین های آن را در زمان تدریس به دانشجویان اش تقدیم دارد. شرط اصلی این کار داشتن فضای باز و آزاد برای گفتگو و تعامل و تبادل نظر است .

« داراب دیبا در گفتگو با مجله معماری و فرهنگ - شماره32 »

تصاویر و جملات کوتاه معماری

اهميت مثبت خلاء را مي توان در نقشي كه فضا در معماري و طراحي شهري ايفا مي كند، ديد. در معماري غربي، خواه دوره كلاسيك خواه قرون ميانه و يا دوره مدرن، فضا با فرم هاي مثبتي مثل ساختمان و مجسمه تعيين مي شود. اين شيء است كه فضاي اطراف آن را مشخص مي كند و به فضا معنا و تعيّن مي بخشد. در معماري اسلامي فضا از معنايي مثبت برخوردار است. فضا به واسطه شيء مثبت تعيين نمي شود، بلكه از طريق غيبت و فقدان جسمانيت يا ماديت تعيين مي شود. اين نيز جنبه ديگري از خلاء است و اگر بخواهيم اصطلاح بهتري به كار بريم، مي توان آن را فضاي منفي ناميد. از طريق بذل توجه به تعريفي كه در آثار كيهان شناسانه اسلامي از فضا يافت مي شود، مي توان به پيوند نزديك ميان هنر سنتي و كيهان شناسي پي برد. اين رابطه ما را قادر مي سازد كه به فهم مفهوم فضا در هنر و معماري اسلامي نائل شويم.

«سید حسین نصر»

آموزش معماری

وقتی به نمونه های ماندگار مثلاً در اصفهان با چشم دل پا می نهم از خود می پرسم بن مایه و جان آن آثار را چه کسانی بنیان نهاده اند و با چه تجربه و اعتقادی توانسته اند چنین بناهای دلگشایی بوجود آورند ؟
فرهنگ استادی و شاگردی تحت چه موازنه ای برقرار می شده است ؟ پرسشم از خویشتن در هاله ای مه آلود می میرد و بی جواب می ماند ، چون آن آدمها دیگر نیستند.
زمان چهار قرن به پیش رفته است و ما به همان نسبت در زمینه معماری حرکت قهقرائی داشته ایم . شاید روش آکادمیک باید از ریشه مورد اصلاح قرار گیرد ، شاید باید از همان آغاز به پیش نیازی به نام پرورش توجه شود . به روایتی اول باید پرورش درست ، صورت گیرد تا آموزش معنا یابد ، ما نمی توانیم از انسانی که درست پرورش درست نیافته موجود جامعی بسازیم .

« امیر هوشنگ اردلان در گفتگو با مجله معماری و فرهنگ - شماره32 »